Հոդված 1. «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» 1997 թվականի հունիսի 24-ի ՀՕ-137 օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք. 24-րդ հոդվածի 1-ին մասը շարադրել հետեւյալ խմբագրությամբ.
«1. Պետական բյուջեի կատարման հսկողությունն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով նախատեսված վարչապետի վերահսկողական լիազորությունների իրականացման շրջանակներում:»:
Հոդված 2. Օրենքի 34-րդ հոդվածի՝
1. 1-ին մասում «կառավարությունը» բառը փոխարինել «Պետական վերահսկողական ծառայությունը» բառերով.
2. 21 -րդ մասն ուժը կորցրած ճանաչել:
Հոդված 3. Եզրափակիչ մաս եւ անցումային դրույթներ
1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
2. Մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը պետական բյուջեի կատարման հսկողության շրջանակներում սկսած ստուգումների նկատմամբ տարածվում են մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը գործած կարգավորումները:
ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔՈՒՄ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԵՎ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՍՏՈՒԳՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԵՎ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ
1. Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը.
««Պետական վերահսկողական ծառայության մասին» օրենքում (այսուհետ՝ Օրենք) փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագծի (այսուհետ՝ Նախագիծ) եւ հարակից օրենքներում փոփոխություններ եւ լրացումներ կատարելու մասին օրենքների նախագծերի ընդունումը պայմանավորված է ՀՀ պետական վերահսկողական ծառայության (այսուհետ նաեւ՝ Ծառայություն) գործունեության ընթացքում ի հայտ եկած խնդիրների վերացմամբ, ինչպես նաեւ ՀՀ վարչապետի կողմից 2022 թվականի նոյեմբերի 21-ին ՀՀ ֆինանսների նախարարությունում անցկացված խորհրդակցության N Վ/127-2022 արձանագրության 3-րդ կետի 10-րդ ենթակետով տրված հանձնարարականի կատարման անհրաժեշտությամբ:
2. Ընթացիկ իրավիճակը եւ կարգավորման ենթակա ոլորտի կամ խնդրի սահմանումը.
1. Ծառայության շուրջ 7 տարվա գործունեության ընթացքում ի հայտ են եկել մի շարք խնդիրներ, մասնավորապես՝
1) Օրենքով հստակ բնորոշված չեն վերահսկողական գործառույթները, դրանց իրականացման շրջանակը:
2) Օրենքով կարգավորված չեն ուսումնասիրության հանձնարարագրում փոփոխություններ կատարելու կարգավորումները:
3) Օրենքով կարգավորված չեն նաեւ ուսումնասիրության իրականացման անհնարինության դեպքում դրա դադարեցման հետ կապված հարաբերությունները:
4) Օրենքում Ծառայության ղեկավարի կողմից ընդունվող մի շարք հրամանների ընդունման իրավական հիմքերը որոշակի չեն:
5) Օրենքով կարգավորված չեն նաեւ մի շարք այլ, այդ թվում՝ օրենսդրական տեխնիկային վերաբերելի հարցեր:
6) Ծառայության կողմից իրեն վերապահված լիազորությունների ամբողջական եւ առավել արդյունավետ իրականացման նպատակով երբեմն անհրաժեշտություն է առաջանում տիրապետել բժշկական գաղտնիք համարվող տվյալների, որի անհրաժեշտությունը պայմանավորված է հետեւյալով.
Առողջապահության ոլորտի զարգացումը Կառավարության հիմնական առաջնահերթություններից է, եւ քաղաքականությունն ուղղված է անհատի եւ հանրային առողջության պահպանմանն ու բարելավմանը՝ ապահովելով հասանելի, արդիական, բարձր որակի առողջապահական ծառայությունների մատուցում:
Առողջապահության ոլորտը եւ հատկապես պետական պատվերի շրջանակներում պետության կողմից երաշխավորված անվճար եւ արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնության ու սպասարկման իրականացումը պետության ներքին քաղաքականության ամենազգայուն ուղղություններից մեկն է:
Ուստի պետական պատվերի շրջանակներում մատուցված բժշկական ծառայությունների որակի եւ ծավալի վերահսկման, ֆինանսավորման եւ դրանց հետ կապված այլ գործառույթների օրինականության եւ արդյունավետության նկատմամբ վերահսկողությունը չի կարող դուրս մնալ Ծառայության գործունեության շրջանակներից:
Ավելին, նշված ոլորտում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքում Ծառայության կողմից արձանագրվել են ընդհանուր շուրջ 590 մլն ՀՀ դրամի խախտումներ, որից այս պահի դրությամբ ՀՀ պետական բյուջե է վերականգնվել շուրջ 210 մլն ՀՀ դրամ, ինչպես նաեւ քաղաքացիներին է վճարվել վերադարձման ենթակա՝ ընդհանուր շուրջ 14 մլն ՀՀ դրամ գումարը: Բացի այդ, 2 բժշկական կազմակերպությունների հետ կազմվել է ժամանակացույց՝ արձանագրված խախտումներից եւս շուրջ 12 մլն ՀՀ դրամ գումարը ՀՀ պետական բյուջե վերականգնելու վերաբերյալ: Այս փուլում ուսումնասիրությունների վերաբերյալ կազմված տեղեկանքների հիման վրա նախաձեռնվել են թվով 4 քրեական վարույթներ:
Միաժամանակ, նշված լրացումը կատարելու անհրաժեշտությունը հիմնավորվում է նաեւ այն հանգամանքով, որ երբեմն Ծառայությունը ստիպված է լինում որոշակի գործողություններ պատվիրակել այն մարմիններին, որի լիազորությունների/իրավասությունների շրջանակում է այդպիսի տեղեկատվության տիրապետումը, ինչն այդքան էլ արդյունավետ մեխանիզմ չէ:
2. Նախագծով նախատեսվում են ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից պետական բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության իրականացումը Ծառայությանը վերապահելու գործընթացի ապահովմանն ուղղված օրենսդրական կարգավորումներ:
Մասնավորապես, Նախագծով սահմանվում է, որ Օրենքով նախատեսված պետական բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության շրջանակներում Օրենքով Ծառայությանը վերապահված լիազորություններն իրականացվում են «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին» օրենքով նախատեսված ստուգումների միջոցով՝ հաշվի առնելով Օրենքով սահմանված առանձնահատկությունները:
Այս կապակցությամբ Նախագծով սահմանվում է «պետական բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողություն» հասկացությունը, իսկ ««Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով նախատեսվում է, որ պետական բյուջեի կատարման հսկողությունն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով նախատեսված վարչապետի վերահսկողական լիազորությունների իրականացման շրջանակներում, ««Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծով սահմանվում է, որ ռիսկի վրա հիմնված ստուգումների մեթոդաբանությունը եւ ռիսկայնությունը որոշող չափանիշների ընդհանուր նկարագիրը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը, բացառությամբ Օրենքով նախատեսված պետական բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության շրջանակներում իրականացվող ստուգումների, որոնց մեթոդաբանությունը եւ ռիսկայնությունը որոշող չափանիշների ընդհանուր նկարագիրը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության վարչապետը:
Լրացում է կատարվում նաեւ «Կառավարության կառուցվածքի եւ գործունեության մասին» օրենքում՝ հստակեցնելով վարչապետի վերահսկողական լիազորությունների հասկացությունը եւ ՀՀ ֆինանսների նախարարությանը վերապահված գործունեության հիմնական ոլորտից հանելով ֆինանսաբյուջետային վերահսկողության ոլորտը:
3. Նախագծով հստակեցվել են Ծառայության կողմից իրականացվող վերահսկողական գործառույթները:
4. Նախագծով նախատեսվել է ուսումնասիրության իրականացման անհնարինության դեպքում այն դադարեցնելու իրավական հնարավորությունը:
5. Նախագծով նախատեսվել է նաեւ, որ Ծառայությունն իրավասու է վերահսկողությանը մասնակից դարձնելու վերահսկվող օբյեկտի վերահսկողության ենթակա ոլորտի կամ համապատասխան բնագավառի հանրային ծառայողների՝ վերահսկվող օբյեկտի ղեկավարի համաձայնությամբ եւ միայն տեխնիկական աջակցության նպատակով: Գործնականում հաճախ հնարավոր են իրավիճակներ, երբ վերահսկվող օբյեկտների տեղեկատվական համակարգերին եւ տվյալների շտեմարաններին հասանելիության ապահովման համար անհրաժեշտ կլինի վերահսկվող օբյեկտի աշխատակից համարվող համապատասխան հանրային ծառայողի տեխնիկական աջակցությունը, ինչը թույլ կտա վերահսկողությունն իրականացնել ավելի արդյունավետ եւ առավել պակաս ռեսուրսների օգտագործմամբ, այդ թվում աշխատաժամանակի առումով: Նման դեպքերում անհրաժեշտ է լինում տեխնիկական հրատապ աջակցություն, որն ապահովելու համար Նախագծով նախատեսվում է երաշխիքային նորմ տվյալ իրավահարաբերությունը կարգավորող:
6. Նախագծի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսվել է նաեւ վարչապետի աշխատակազմում պետական միջոցների կառավարման օրինականության նկատմամբ վերահսկողության իրականացման հնարավորություն, որը բխում է նաեւ «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» օրենքի 9-րդ հոդվածի 2-րդ մասից:
7. Նախագծով վերացվել են Օրենքի՝ «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի հետ ունեցած անհամապատասխանությունները, լուծվել են մի շարք, այդ թվում՝ տեխնիկական բնույթի հարցեր:
8. Օրենքի նոր խմբագրությամբ շարադրելու պայմաններում անհրաժեշտություն է առաջացել՝
- Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում նախատեսել վարչական պատասխանատվություն՝ ՀՀ պետական վերահսկողական ծառայության լիազորությունների իրականացմանը խոչընդոտելու համար.
- փոփոխություններ կատարել «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին», «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» եւ «Երեւան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» օրենքներում.
- փոփոխություն կատարել նաեւ «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում՝ նախատեսելով, որ բժշկական գաղտնիք համարվող տվյալները, առանց պացիենտի կամ նրա օրինական ներկայացուցչի համաձայնության, կարող են տրամադրվել նաեւ Ծառայությանը՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված վարչապետի վերահսկողական լիազորությունների իրականացման շրջանակներում:
3. Կարգավորման նպատակը եւ ակնկալվող արդյունքը.
Նախագծի ընդունմամբ ակնկալվում է հստակեցնել Ծառայության լիազորությունները, լիազորությունների իրականացման կարգը, այդ թվում՝ Ծառայության կողմից Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին վերապաhված վերահսկողական լիազորությունների իրականացման միջոցով պետական միջոցների կառավարման օրինականության եւ արդյունավետության վերահսկումը, հնարավոր չարաշահումների բացահայտումը, կանխումը դարձնել առավել արդյունավետ, ինչպես նաեւ ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից պետական բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության իրականացումը փոխանցել Ծառայությանը:
4. Իրավական ակտի նախագիծը մշակող պատասխանատու մարմինը, ինչպես նաեւ, անհրաժեշտության դեպքում, նախաձեռնողի, հեղինակների եւ մշակմանը մասնակցող անձանց մասին տեղեկություններ.
Նախագծերը մշակվել են ՀՀ պետական վերահսկողական ծառայության կողմից՝ ՀՀ ֆինանսների նախարարության հետ համատեղ (բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության մասով):
5. Նախագծերի ընդունման կապակցությամբ այլ իրավական ակտերի ընդունման անհրաժեշտության մասին.
Նախագծերի ընդունման կապակցությամբ անհրաժեշտություն է առաջանալու ընդունել այլ իրավական ակտեր:
6. Կապը ռազմավարական փաստաթղթերի հետ.
Նախագծերը բխում են ՀՀ կառավարության 2021 թվականի նոյեմբերի 18-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2021-2026 թվականների գործունեության միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» N 1902-Լ որոշման հավելվածի՝ 2,7 կետից (ՀՀ պետական բյուջեի նկատմամբ ուղղակի հսկողության (ստուգման) գործառույթի՝ ՀՀ պետական վերահսկողական ծառայությանը փոխանցման վերաբերյալ օրենսդրական փաթեթի մշակում եւ ՀՀ կառավարության հավանությանը ներկայացում):
ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ
«ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՄ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔՈՒՄ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԵՎ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄ ԵՎ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՍՏՈՒԳՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԵՎ ԱՆՑԿԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ», «ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԻՐԱՎԱԽԱԽՏՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՅՈՒՋԵԻ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ԷԱԿԱՆ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԿԱՄ ԾԱԽՍԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
«Պետական վերահսկողական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Բնակչության բժշկական օգնության եւ սպասարկման մասին» օրենքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին», «Երեւան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին», «Կառավարության կառուցվածքի եւ գործունեության մասին» օրենքում լրացում եւ փոփոխություն կատարելու մասին», «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման եւ անցկացման մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին», «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքների նախագծերի ընդունման կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի եկամուտների էական նվազեցում կամ ծախսերի ավելացում չի նախատեսվում:
Տեղեկանք գործող օրենքի փոփոխվող հոդվածների վերաբերյալՀայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում
